(εικόνα διαδικτύου).
(Μοντγκόμερι Κλίφτ- Ντ. Ρίντ. “όσο υπάρχουν άνθρωποι” 1953).
.
Μέρες που είναι. Μετά τις “Ομηρικές ε υ χ έ ς”, μια άλλη πλευρά του Ελληνικού Πολιτισμού, από τον Ποιητή γενάρχη του.
.
Πόσο γνωρίζουμε τον Όμηρο; “η ηθική συμπεριφορά του ανθρώπου είναι θέμα
χαρκτήρα, Παιδείας ή στιγμιαίων καταστάσεων”;
.
Ο Όμηρος θέτει το άλυτο και σήμερα ζήτημα και “απαντάει” με τον τρόπο του:
Θα το δούμε σε τρεις περιπτώσεις, από τον μεγάλο Έλληνα ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΗ.
.
1) ΣΗΜΕΡΑ ένα επεισόδιο από την ραψ. Ζ της ΙΛΙΑΔΑΣ.
.
Ο Μενέλαος είναι έτοιμος να χαρίσει την ζωή σε έναν Τρώα αντίπαλο.
Εκείνη την κρίσιμη στιγμή (προσωπικής) ήθικής απόφασης (δεν λέω σωστής ή όχι)
του Μενέλαου, εμφανίζεται ο αδελφός του Αγαμέμνονας:
— Καημένε εσύ Μενέλαε (= ω πέπον, ω Μενέλαε) σου το συγύρισαν οι Τρώες μαθές καλά το σπιτικό σου .
.
“Είπε ο Αγαμέμνονας και ΜΕΤΑΣΤΡΕΨΕ τη γνώμη του αδερφού του Μενέλαου,
δίκαια=αίσιμα μιλώντας” (ἔτρεψεν ἀδελφειοῦ φρένας).
.
Απότομη ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗ ήθους και… ηθικής Μενέλαου: Η Ψυχολογία εντελώς αντίθετη.
ΤΩΡΑ μάλιστα θεωρεί ΚΑΙ “δίκαιη- σωστή” (=αίσιμη) την επισήμανση.
.
Πλήρης… ανατροπή δηλαδή. Όχι μόνο ο “ενστικτώδης οίκτος του” μεταστρέφεται σε μίσος, αλλά και σε “συνείδηση ορθής συμπεριφοράς”….!
.
Κι ο Μενέλαος όντως, μετά την παρέμβαση, συμπεριφέρεται ανάλογα, πιστεύοντας πλέον ότι ΕΤΣΙ είναι το “ηθικώς ορθό”:
.
Απομακρύνει από κοντά του, σπρώχνοντάς τον βίαια (=ώσατο χειρί), τον ΙΚΕΤΗ Τρώα, προκειμένου ν’ αποφυγει το ηθικό (!) στίγμα του ιερόσυλου, για να τον σκοτώσει αμέσως μετά ο Αγαμέμνονας και μάλιστα με ιδιαίτερα “ταπεινωτικό” τρόπο.
.
Σημείωση: εδώ μπερδεύονται οι…. ηθικές και κάνουν δυσκολότερη την απάντηση στο ερώτημα του τίτλου. Ηθικός μεν ως….. “θεοσεβούμενος”, αλλά….από κοντά και η υποψία της υποκρισίας… (αυτό για τον καθένα μας εννοείται και τα μεγάλα Φαρισαϊκά σταυροκοπήματα). Η μισή ιστορία της ανθρωπότητας…. “ιδίας τε και δημίας”.
.
Μια σύντομη επικαιροποιημένη περιήγηση:
Για την πορεία του πολέμου η απόφαση (όποια κι αν ήταν) δεν θα σήμαινε τίποτα.
Θα ήταν όμως χωρίς σημασία ως πράξη καθαρής (δια)προσωπικής ηθικής;
.
Πάντως όλοι λίγο πολύ έχουμε ακούσει ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΑ περιστατικά μεγαλοψυχίας, οίκτου, ανθρωπιάς μεταξύ αντιπάλων μέσα στην αγριότητα των πολέμων. Τις χαρακτηρίζουμε συνήθως ως “ανθρώπινες ιστορίες” που παρότι μεμονωμένες και χωρίς ΠΡΑΚΤΙΚΗ σημασία, λειτουργούν λυτρωτικά στις συνειδήσεις μας.
Δεν είναι τυχαίο ότι το ΧΟΛΥΓΟΥΝΤ έχει αξιοποιήσει δεόντως θέματα του τύπου:
Όσο υπάρχουν άνθρωποι…! Και με μεγάλη εισπρακτική επιτυχία (υψηλή θέαση).
.
Και πάλι στο αρχικό ερώτημα:
Τελικά. Πόσο και πότε είναι “ηθική ή ανήθικη” η (αρχική ή μετέπειτα) συμπεριφορά
του Ομηρικού χαρακτήρα, Μενέλαου, έστω κι αν δεν εκτελεί αυτός τον αιχμάλωτο;
.
Υ.Γ.
Θα το γράφω συνεχώς. Ο α λ η θ ι ν ό ς (!) Όμηρος είναι ένα ανεξάντλητο ΟΡΥΧΕΙΟ α ν θ ρ ω π ο γ ν ω σ ί α ς. Αν εμείς θέλουμε να πηγαίνουμε στις “αμμουδιές του Ομήρου” με…. κουβαδάκια (= ο καλός που σκότωσε τους κακούς και βρήκε την πιστή), ασφαλώς δεν φταίει γι’ αυτό ο Ποιητής.