ΟΜΗΡΟΣ: “ξ ε ν ί η τράπεζα”. Ο ξένιος…. Έλληνας.
(εικόνα από το Διαδίκτυο)
Το ποτήρι, το….ποτηράκι σύμβολο της Ελληνικής φιλοξενίας, με δεκάδες εκφράσεις φιλίας και εκτίμησης και ΧΙΛΙΟΤΡΑΓΟΥΔΙΣΜΕΝΟ : “Ακόμη ένα ποτηράκι…….”
και επειδή ΣΤΕΛΙΟΣ= η καλή και ΕΝΤΙΜΗ Ελλάδα. “Στο τραπέζι που τα πίνω… λείπει το…ποτήρι σου”
Στον Όμηρο ( δεν ήταν βέβαια ακριβώς ποτηράκι): δέπας, κύπελλον, κύλικας….
Ας κάνουμε φίλοι μου ΕΝΑΝ ΣΥΝΕΙΡΜΟ:
Ο ΝΕΣΤΟΡΑΣ θα φέρει στην ΤΡΟΙΑ το προσωπικό του ΚΡΑΣΟΠΠΟΤΗΡΟ, (λογικά… ασήκωτο, όπως το περιγράφει ο ΌΜΗΡΟΣ).
Λέτε να μην έχουν σχέση όλα αυτά;;; Να; μην είναι ΕΛΛΑΔΑ όλα αυτά;;;
Φιλοξενία στον Όμηρο.
Χριστούγεννα , μέρες που είναι η παραδοσιακή Ελληνική φιλοξενία θα έχει τον πρώτο λόγο.
Ομηρικές κινήσεις φιλοξενίας, άμεσα ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΜΕΣ σήμερα :
(Τις “έχουμε”).
Όπως έλεγε και ο “Ζορμπάς” Άντονι Κουήν, πόσο εντυπωσιάστηκε από τον
τρόπο που…. καλωσορίζουν και υποδέχονται οι Έλληνες.
Φωνάζουν, χειρονομούν…! Ο διαχρονικός ξένιος…. Έλληνας. Η “ξ ε ν ί η τράπεζα” (=το φιλόξενο Ελληνικό τραπέζι)…..!
Αυτό το αυθόρμητο, το παρορμητικό της ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ (!!!), αυτή η πληθωρικότητα λόγου και κινήσεων, από….
Ομήρου άρχεται.
.
Σαν να μην πέρασε… ούτε μια μέρα (!!!)
.
Χαίρε ξείνε, παρ άμμι φιλήσεαι= προσφώνηση καλωσορίσματος
( καλώς τον…Εδώ, δεν θα πας πουθενά, θα σε φιλέψουμε εμείς…. στο φτωχικό μας)
χερσίν τ᾿ ἠσπάζετο= καλωσόρισμα δια χειραψίας
(σήμερα λέμε= του έσφιξε το χέρι, τον τράβηξε προς το μέρος του,
αντάλλαξαν θερμή χειραψία)
ἕλε χεῖρα= σήμερα = του έπιασε το χέρι, τον πήρε από τα χέρια,
τον “οδήγησε” ο ίδιος….
ἑδριάασθαι ἄνωγεν (του πρότεινε να καθήσει) Σήμερα= “έλα, κάθησε στην παρέα μας”
ἵδρυσεν παρὰ δαιτὶ (σήμερα= τον… κάθισε στο τραπέζι)
και βέβαια η πρώτη… Ελληνική ανάκριση: Ποιος είσαι, από που…, μήπως είσαι συγγενής….
Τραπέζια;
Ναι. Πολλά και Διάφορα: Τραπεζάκια… έξω, Τραπεζάκια μέσα,
Τραπέζια για τους “ξένους” (ξενίη τράπεζα), τους ίδιους,
τραπέζια…ατομικά, της παρέας κλπ. Ακόμη και οι… σπιτικοί σκύλοι ονομάζονται “τραπεζήες” ή “τραπεζείτες κύνες” (σε αντίθεση προς τους “θηρευτάς” ή “θυραωρούς”, δηλαδή του κυνηγιού ή της φύλαξης), ένδειξη της υπερεπάρκειας αυτού….του επίπλου, ένδειξη κοινωνικότητας και φιλοξενίας.
Καθίσματα; Επίσης πολλά και διάφορα (κλισμός, έδρη, θρόνος, θρήνυς, δίφρος)
Μαχαιροπήρουνα, Πιατικά, σκεύη….;
Όχι. Έτρωγαν με τα χέρια (=Χείρας ίαλλον… )
Το κρέας, συνήθως τίγκα στο πάχος (=πίαρ, αλοιφή= λίπος, άλειμμα)
κατευθείαν στο …. “αλευρωμένο” τραπέζι ( σήμερα: σε… λαδόκολα.)
Αλλά προηγουμένως οι υπηρέτριες ή οι κήρυκες τους έριχναν νερό να πλένουν
τα χέρια τους (=“ύδωρ έχευαν χερσίν“), αφού στο μεταξύ είχαν καθήσει
με την σειρά (=εξείης) που όριζε ο νοικοκύρης.
.
Σκεύη ; Όχι. Εκτός από το “κάνεον- ταρσόν”=κάνιστρο, καλάθι, πανέρι
για το ψωμί= “άρτον. σίτον”
Σημείωση: Δεν συμπεριλαμβάνονται: τα ΑΓΓΕΙΑ=σκεύη αποθήκευσης,
μεταφοράς, κράσης, κεράσματος του κρασιού
ΚΑΙ τα σκεύη (άγγεα) του ΓΑΛΑΚΤΟΣ: καρδάρες-σκάφες (πέλες, γαυλοί, σκαφίδες)
για το άρμεγμα, την παρασκευή τυριού
.
Μαγειρευτά φαγητά; στον Όμηρο Όχι (Βεβαίως και υπήρχαν, όπως και πλήθος λαχανικών, φρούτων και οσπρίων, στις Π ρ α σ ι έ ς=κήπους, λαχανόκηπους… ή στα κατάφορτα κτήματα).
Απλά ο ΛΟΓΟΤΕΧΝΗΣ (!!!) Όμηρος δεν…. τα χρειάζεται….!
.
Μόνο της… ώρας, όπως λέμε σήμερα:
Σούβλες (οβελούς), Σχάρες (εσχάρη);
Ναι. Μάστορας, γνώστης του τυπικού
(αίσιμα ήδη) στο γρήγορο και καλό ψήσιμο, προβάλλεται
ο χοιροβοσκός (συβώτης) ΕΥΜΑΙΟΣ.
(Στις ραψ. γ και ξ ενδεικτικά η αίσθηση της αφθονίας κρέατος και το τυπικό του ψησίματος)
.
Γνωστά ονόματα….. σέφ, φαγητού- ποτού:
ΕΥΜΑΙΟΣ= ψήσιμο κρεάτων (Ιθάκη) και ο ΜΕΣΑΥΛΙΟΣ (Ιθάκη) βοηθός του Εύμαιου
ΠΟΝΤΟΝΟΟΣ= ειδικός στην κράση και το κέρασμα του οίνου
(Φαίακες, Σχερία=Κέρκυρα)
Ήθελε τέχνη- ΕΜΠΕΙΡΙΑ, γιατί ανακάτεμα ΟΙΝΟΥ και ΝΕΡΟΥ (= η κήρασις, κράση) και η προσφορά (=κέρασμα) γινόταν ταυτόχρονα.
(Ανωνύμως πάντως η “φίλη ταμίη” είναι η έμπιστη υπηρέτρια που βρίσκεται πίσω από την οργάνωση των…. Ομηρικών δείπνων).
ΕΚΑΜΗΔΗ (Τροία, στην υπηρεσία του Νέστορα)= Ειδική στην παρασκευή και το κέρασμα κ υ κ ε ώ ν α (=Σύνθετο ποτό, ΚΟΚΤΕΙΛ)
Αλλά και η ΚΙΡΚΗ (εκτός συναγωνισμού βέβαια, καθότι “νύμφη”-θεά) παρασκεύαζε ονομαστό κυκεώνα. Φανερά πρόσθετε και μέλι. Τώρα τί άλλο έβαζε μέσα, σε…. ειδικές περιπτώσεις, το γνώριζε μόνο η ιδια, σαν περιώνυμη…. “φαρμακοποιός” που ήταν.
Επειδή υπάρχει και ο Ελευσίνιος κυκεώνας, σε άλλο σημείωμα ίσως πούμε περισσότερα γι’ αυτό το σύνθετο (….μπερδεμένο) ποτό
(Από δω και η μεταφορική σήμερα χρήση της λέξης “κυκεώνας”)