Εικόνα διαδικτύου.
“κύματα πολλά, κυρτά, παφλάζοντα…” (αυτούσιος Ομηρικός στίχος από την ΟΔΥΣΣΕΙΑ).
.
“έπος τ’ έφατ’ εκ τ’ ονόμαζε”. Ο γλωσσολόγος Όμηρος
.
Το σημερινό σημείωμα, αντί εισαγωγής, για να δούμε πώς “δημιουργεί” τις λέξεις και πώς “κτίζει”, πέραν των λέξεων, την λ α ϊ κ ή μήτρα της Ελληνικής γλώσσας, ο Όμηρος.
.
Πράγματα που αιώνες- αιώνες μετά, σύγχρονοι γλωσσολόγοι θα επιχειρήσουν να τα “ντύσουν” με επιστημοσύνη. Επί της ουσίας όμως ΔΕΝ θα ΠΟΥΝ κάτι ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ, από όσα ο Όμηρος…. “έφατο εκ τε ονόμαζε” 3.000 χρόνια πριν.
.
Στο θέμα μας.
Τέσσερα κ ο ι ν ά ονόματα για την “θάλασσα”, μας κληροδότησε ο Όμηρος:
αλς- αλός / θάλασσα / πόντος / πέλαγος.
.
Τόσο η ξεχωριστή εννοιοδότηση αυτών των λέξεων από τον ίδιο τον Όμηρο, όσο και
η μεταξύ τους “διαπλοκή” (λ.χ πόντος αλός), πέρασαν, σχεδόν αυτούσια,
στην Ομιλούμενη Ελληνική γλώσσα.
.
Και σήμερα, άλλοτε χρησιμοποιούμε την λέξη “θάλασσα”, άλλοτε επιλέγουμε την λέξη “πέλαγος”, “πόντος”, “αλς”, όπως και ο Όμηρος.
.
Το σημαντικό δηλαδή είναι ότι Κρατήσαμε ΚΑΙ τις λέξεις μία προς μία, αλλά ΚΑΙ τις ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΕΣ δ ι α φ ο ρ ο π ο ι ή σ ε ι ς τους, ό π ω ς συμβαίνει στον Όμηρο.
.
Λέμε και σήμερα:
.
οι δρόμοι είναι Θαλασσινοί (υγρά κέλευθα κατά Όμηρο) / αλλά λέμε “πελαγοδρομούμε” (και όχι λ.χ θαλασσοδρομούμε).
(διαφοροποιούμε, όπως ο Όμηρος, “θάλασσα” και “πέλαγος”).
.
Το ίδιο και στην συνέχεια:
.
“τα θαλασσώσαμε”, “τα κάναμε θάλασσα” (=αποτυχία) / αλλά “πελαγώσαμε” (=αμηχανία).
.
Τα δάνεια τα προτιμάμε σε…. “θαλασσοδάνεια” και όχι σε ….”ποντοδάνεια” ή “πελαγοδάνεια”. (Όμως, γιατί όχι;)
.
Θα πούμε το πλοίο “ποντοπόρο” / αλλά τον Μαγγελάνο…. θαλασσοπόρο. (Γιατί όχι με μία λέξη ή ακόμη και το αντίστροφο; Η απάντηση δεν είναι καθόλου εύκολη).
.
Να λοιπόν ο πανταχού παρών Όμηρος να…. ε π ι δ ο τ ε ί και την σημερινή Ελληνική εκφραστικότητα (!), Π Ε Ρ Α Ν της λέξης, όπως και στις παρακάτω περιπτώσεις.
.
τα ψαρια μυρίζουν… θάλασσα / αλλά τα διαφημίζουμε ως… πελαγίσια.
(Εδώ η απάντηση φαίνεται εύκολη. Η Σύγχρονη επιστημοσύνη θα πει ότι δεν διαφημίζεις (με) το αυτονόητο και κοινότυπο (=ψάρια θαλασσινά). Αναζητάς την…. υποβολή. Πόσους και Τί δρόμους όντως ανοίγει ο Όμηρος)
.
ταξιδεύει στις….. θάλασσες / αλλά….. ανοίχτηκε στο…. πέλαγος.
.
Συνδέονται “διά θαλάσσης και αεροπορικώς” / αλλά οι πτήσεις είναι “υπερπόντιες” (όχι υπερθαλάσσιες λ.χ, όπως θα μπορούσαμε κάλλιστα να πούμε, αλλά…. δεν το λέμε).
.
το βάθος της….. θάλασσας / αλλά π ο ν τ ί ζ ω λ.χ την άγκυρα. Δεν είναι πλεονασμός, αφού και στον Όμηρο “πόντος αλός”= βάθος θάλασσας.
.
Η διαπλοκή που λέγαμε= ο πόντος από…. πλήρης “θάλασσα”, υποβαθμίζεται (απομειώνεται) σε απλό βάθος θάλασσας, όπως και σε άλλη ανάλογη Ομηρική κουβέντα “πέλαγος αλός”, το πέλαγος νοηματοδοτείται ως απλό “κύμα”: “πέλαγος αλός”= το κύμα της θάλασσας.
.
υ π ο θ α λ ά σ σ ι ο ς ο αγωγός / αλλά ε ν ά λ ι ε ς οι αρχαιότητες…. κλπ κλπ.
.
Είναι εκπληκτικό που ο λαός, η Ελληνική γλώσσα, κράτησε σχεδόν όλη την Ομηρική…. ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΗ δ ι α κ ρ ι τ ή ποικιλία και των τεσσάρων κοινών ονομάτων και όλη αυτή την θαυμαστή διαπλοκή νοημάτων- χρωμάτων- αποχρώσεων……!
.
(Δεν μπορώ να γνωρίζω σε ποια άλλη γλώσσα υπάρχει τόσο πλούσιο “δομικό” υλικό. Άν κάποιος γλωσσομαθής γνωρίζει, ευπρόσδεκτη η βοήθεια του)
.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Όπως προσπάθησα να δείξω μ’ αυτό το σύντομο σημείωμα, χωρίς το α υ θ ε ν τ ι κ ό, το αυθεντικότατο Ο μ η ρ ι κ ό DNA στην Ελληνική γλώσσα και στο κύτταρο του Έλληνα, αυτή η λ α ϊ κ ή εκφραστική… ποικιλία, θα είχε απλώς μουσειακό ενδιαφέρον. Τώρα είναι ολοζώντανη Π Ο Λ Υ Σ Η Μ Α Ν Τ Η γλώσσα. Η Ελληνική γλώσσα. Το ίδιο μοναδική και άπαιχτη, όπως στον Όμηρο.
.
Συνεχίζεται