Μίαν… μονοδωμάτιον κατοικίαν.

Ή….. (ξανά)    “Συνοικία το όνειρο”.

.
Κάτι το ένθετο της εφημερ.   “ΒΗΜΑ” για λέξεις που χάνονται, κάτι ένα προικοσύμφωνο του 1671, που δημοσίευσε  το   yahoo (27/2/2013), οδήγησαν σ’ αυτό το σημείωμα, με την φωτοτυπία ενός πιο….. πρόσφατου   προικοσύμφωνου (1908).
(Το έχω ως ένα… τεκμήριο, για κάποια  σημειώματά μου περί γλώσσας).

Ένα έγγραφο “επίσημο”, επί πραγματικων  δεδομένων , όπου, όπως διαπιστώνουμε, “έπρεπε”  (!), σύμφωνα με τα “γλωσσικά” της εποχής, να συνυπάρχουν  το  “ους” με την   “χαρκότσκα(ν)” , το  “εν τη θέσει” με το “κουκάδι”…. “η μία μονοδωμάτι(ος) κατοικία”  με το “παρ’αυτή”   “καρτσελί”, “οι πατίτρες” με  “την ξυλότεχν(ον) σαΐτ(αν)”….  Ένα τεχνητό μίγμα  της… λόγιας γλώσσας των “γραμματιζούμενων” του επίσημου διοικητικού λόγου με την ιδιόλεκτο (ντοπολαλιά) των, επισήμως, “αναλφάβητων”….!

Όμως  αυτά ίσως για κάποιο επόμενο σημείωμα.

Μέρος Πρώτο:

Στο παρόν, ας μου επιτραπεί  ένα  “σχόλιο”,  για  το λεγόμενο
“ιστορικό γίγνεσθαι”, προσφιλής  γενικολογία των γραμματιζούμενων, με   κάποιους προβληματισμούς  και προεκτάσεις  πάνω στα  απλά, καθημερινά,  “ανθρώπινα πράγματα”. (σημείωση: Αφήνουμε απ’ έξω τα… προσωκρατικά γίγνεσθαι).

Μέρος  Δεύτερο.

ορισμένα λεξιλογικά, στο φυσικό τους περιβάλλον, επιτροχάδην:

Σημείωση: Το “όρος”, το “αντίον”, το  “εν τη θέσει”, την “τλημοσύνη” κλπ. μπορούν να τα… αντιγράψουν, να τα “μιμηθούν”, (με την συμβολή και τις ευλογίες, μέρους… γραμματιζούμενων βολεμένων, καλυμμένων πίσω από την… δήθεν  αρχαιολατρεία του….. λύω-έλυον  ή του… εδήδεσμαι),

αλλά,

την  “αντιά”, το  “βνι”, την πατίτρα, την εγκαρτέρηση…. ούτε κατά διάνοια (!).

Είναι η αυθεντική μας… υπόγεια διαδρομή, η  ζώσα “ταυτότητα”, με υψηλές…. προδιαγραφές  ασφαλείας: Δεν αντιγράφεται, δεν “απομιμείται”, δεν…. πλαστογραφείται.

Κληροδοτείται  ΜΟΝΟ (!)

Αυτό συμβαίνει με ΟΛΟΥΣ τους….. λαούς.ΕΥΤΥΧΩΣ. Να κάτι που ξεφεύγει από… κουρέματα και άλλα παρόμοια.

Σημείωση: Λόγω….έντονης  ντοπολαλιάς, καλοδεχούμενη κάθε διόρθωση, προσθήκη ή διευκρίνιση: Όπως για παράδειγμα: μέτρηση  έκτασης  ….. ‘μισό  ή… 1/4 κεφάλι  μανδρί’  (;)

Για   συγκεκριμένες  λέξεις:

Πη(υ)ροστιά: Ο λαός  “έχει” την λέξη.  Εύκολα, για έναν… γραμματιζούμενο,στο εργαστήρι του, ανανωρίσιμη λέξη (πυρ- εστία), όπως και η ωραιότατη  λέξη των… αναλφάβητων (!)  “αντιά”, από το  Ομηρικό  “αντί-ος”;   Ή μήπως κάτι άλλο;

Ο αργαλειός (ετυμολογικά από το Ομηρικό “αργαλέος”= επίμοχθος).  Λέγεται και “λάκκος”.

Όμως, ως μέσο, ως  “μηχανή ύφανσης”, ως “εργαλείο” στον Όμηρο λέγεται  “ιστός” (ιστός τ’ ηλακάτη, από όπου πιθανότατα ; και η παραπάνω δεύτερη ονομασία  “λάκος”)

Μένουμε πάντα, μόνο, στις  λέξεις του κειμένου για τον αργαλειό.

Σημείωση: Εφόσον (!) ισχύουν τα παραπάνω, αξίζει να επισημάνουμε ένα άλλο  “γίγνεσθαι”, το γλωσσικό. Το γεγονός  δηλαδή ότι ο λαός εξελίσσει και νοηματοδοτεί την γλώσσα του, ας επιτραπεί η  (Αριστοτελική) έκφραση,  “κατά… προαίρεσιν και πάθος”.

Στην προκειμένη περίπτωση, δεν ονομάζει την “μηχανή ύφανσης” με το δεδομένο (έτυμο και …έτοιμο)  από τον Όμηρο ουσιαστικό ιστός (=στημόνι), αλλά την… “ετυμολογεί” από το επίσης Ομηρικό επίθετο “αργαλέος” (=επίμοχθος, επίπονος, βαρύς…),για ευνόητους λόγους.  Στην πορεία των πραγμάτων βέβαια ο αργαλειός θα γίνει ένα από τα κεντρικά στοιχεία της  (οικονομικής, κοινωνικής) Ζωής  της Ελληνικής οικογένειας, αποβάλλοντας  σταδιακά τα αρνητικά της όλης υπόθεσης.
(Ενδεικτικά να θυμίσουμε τα “τραγούδια του αργαλειού”, από τα οποία  απουσιάζει  το  “αργαλέον”=επίμοχθο)

Το ουσιώδες όμως είναι αλλού:  Στην σχέση  Λόγου-Γλώσσας (!). Ο αργαλειός, προσφέρει ένα άμεσο, άριστο παράδειγμα αυτής της  θαυμαστής σχέσης. Ας μην το αφήσουμε ανεκμετάλλευτο.

Αργαλειός:  Είναι αδιαμφισβήτητο “προϊόν του  ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ (=δηλαδή του συνόλου της Ελληνικής ΣΚΕΨΗΣ και των ΤΡΟΠΩΝ-μορφών εκφοράς της= Λέξεις-Δομή).

Ως  ΓΛΩΣΣΑ όμως, στην…. πορεία, ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙΤΑΙ αβίαστα με τους εκάστοτε(!) σύγχρονους όρους Ζωής. Είναι η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, με δεδομένη την ΑΦΕΤΗΡΙΑ της, αλλά με “εν διαρκή εξελίξει” την Νοηματοδότησή της.

Απόδειξη πλούσιας κληρονομιάς, αλλά  και εσωτερικής Ελευθερίας του ανθρώπου, η διαρκής νοηματοδότηση (εννοιοδότηση) των “λέξεων”, με απολύτως  ΑΥΤΟΝΟΜΕΣ και ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΕΣ  λέξεις-έννοιες. Είναι θέμα Ταυτότητάς μας. (… πάρεξ γλώσσα και Ελευθερία).

Ό, τι ακριβώς…. μπλοκάρουμε με την  λεγόμενη  “διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής ΜΑΣ Γλώσσας”, με την….επίσης  Ελληνική ΜΑΣ Γλώσσα να θεωρείται όχι ΙΣΟΤΙΜΗ συνέχεια, αλλά… φτηνό ΕΞΑΡΤΗΜΑ, ελλιπές (!!!) ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ…. κατάλοιπο της  Μητρικής της….

Βολευόμαστε με μία …. εγκλιτική (… ήχθε), με τις…πλαγιες πτώσεις  της γραός, με τα… 25 είδη των Υποθετικών Λόγων, βολευόμαστε  με την απαρεμφατική ετεροπροσωπία, με την δοτική… ηθική  “ως καλός μοι ο… πάππος”….!

Όσο ο μαθητής…. ψάχνει και ψάχνεται, εμείς μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά στα τελευταία νέα της ημέρας.

Ας επανέλθουμε όμως στο θέμα μας:

Τί και από πού  το “καρτσελί”….

“Πατίτρες”: Αν είναι αυτό που… υποψιαζόμαστε (ημείς οι άνθρωποι των… γραμμάτων, όπως θα σάρκαζε και ο Παπαδιαμάντης) ετυμολογικώς, θα έλεγα να μια ωραιότατη, σαν… έτοιμη από καιρό, παραδοσιακή Ελληνικότατη λέξη για τα… πεντάλ…!

“ανάμη”:  ντοπολαλιά της  ανέμης; Κάτι άλλο;

Μονοδωμάτιος κατοικία, προφανώς η… Ελληνική  “γκαρσονιέρα”. Κι εδώ πάλι το ερώτημα: Γιατί…. “νοικιάζεται γκαρσονιέρα” και όχι  “νοικιάζεται μονοδωμάτιο διαμέρισμα” . Άλλωστε… επανερχόμαστε στα Ελληνικά μας, στην συνέχεια: νοικιάζεται  δυάρι, τριάρι κλπ.

Για το…. “Μέγα Βνί” (προφανώς το… βνο  Σάος της Σαμοθράκης) τί να πούμε: Είναι η γνωστή… υπέροχη… Ποιμενική  Συμφωνική(!)  Ηπείρου, Θεσσαλίας και ορισμένων Νήσων του Αιγαίου: (μ’έντσαν, σ’έντσαν, πλητς, βνι, βζι….)

Και κάτι ακόμη:

Να μην παραλείψουμε την ευρηματικότητα, αλλά κυρίως την Ιστορικότητα στον αιτιολογικό  προσδιορισμό των   “εν θέσει” (Τοπωνύμια) (Αρμίρχος  Σαμοθράκης, Μανιταρά… κ.α). Παραπέμπουν  προς  τα Ομηρικά, και όχι μόνο βέβαια, ανάλογα…. του   Φόρκυ(να)   λιμάνι….!

Από κοινωνική άποψη τώρα, ακούγεται… κάπως  η λέξη “προικολήπτης”. Την Ομηρική εποχή    πάντως  ίσχυε το αντίθετο: Ο γαμπρός…. πλήρωνε την νύφη, δηλαδή ο άνδρας έδινε προίκα (έεδνα- έδνα) στον πεθερό.

Σημείωση:

Λόγος, Γλώσσα, Ομιλία, Ιδιόλεκτος: Είναι όμοια και όμως  ΔΙΑΦΕΡΟΥΝ.

Σύντομα: Ο Λόγος και εν μέρει η Ιδιόλεκτος, είναι… αδιάλειπτης εργαστηριακής (!) και ΜΟΝΟ ευθύνης και ετοιμότητας. Διαρκής τροφοδότης  της  Γλώσσας…!

“Γλώσσα” είναι ό,τι αβίαστα (!) νοηματοδοτείται.   Η πληρότητά της  όμως αξιολογείται από την συμβολή της στην ποιότητα και το είδος  στις εκάστοτε ανάγκες της “ομιλίας” (=επικοινωνίας).

Από την άποψη αυτή:

Η Γλώσσα και η Ομιλία, είναι, επίσης  διαρκούς,  Εκπαιδευτικής Ευθύνης= Παιδείας.